کشور کانادا یکی از چند ده کشور پیشرفته دنیا است که مهاجرت از طریق ویزای استارتاپ را در برنامه‌های خود دارد. اما چه چیزی باعث شده که ویزای استارتاپ کانادا اینچنین محبوب باشد و تفاوت ویزای استارتاپ کانادا با بقیه کشورها در چیست؟
اگر قصد مهاجرت به کشور کانادا را دارید، خبر خوش این است که در میان کشورهای مهاجرپذیر، دولت کانادا بیشتر به معامله پایاپای و یا معامله برد-برد اعتقاد دارد و در حال حاضر برنامه‌های متنوعی ارائه می‌دهد که مهاجران می‌توانند از طریق آنها اقدام به مهاجرت کنند.
یکی از این برنامه‌ها برنامه ویزای استارتاپ کانادا است که در قبال آن دولت کانادا به شما اقامت دائم این کشور را اعطا خواهد کرد؛ خب کمی به بازی برد-برد نزدیک شدیم، نه؟
البته همه می‌دانیم که «هیچ گربه‌ای محض رضای خدا موش نمی‌گیرد»! پس بدون شک شرایطی هستند که باید داشته باشید، قوانینی که باید رعایت کنید، مراحلی که باید طی کنید و پولی که باید هزینه کنید.
ابتدا خوب است تا نگاهی به تعاریف استارتاپ و کسب و کارهای نوپا بیاندازیم و سپس با ویزای استارتاپ، مراحل و شرایط ویزای استارتاپ کانادا آشنا شویم.
مقدمه ای بر ویزای استارتاپ کانادا
استارتاپ در حالت کلی کسب و کار نوپایی است که قابلیت رشد دارد، اما هر سازمان و یا فرد فعال در این حوزه برداشت خود را از این تعریف دارد. برخی که نگاه کمّی به این تعریف دارند، استارتاپ را با توجه به تعداد کارمندان و یا درآمدش تعریف می‌کنند. به عقیده برخی دیگر که نگاه کیفی به این تعریف دارند، فرهنگ جاری در یک کسب و کار و یا ریسک‌پذیری آن استارتاپ را بهتر نشان می‌دهد. اما تعریفی که همه در آن اتفاق نظر دارند استارتاپ را کسب و کاری معرفی می‌کند که ریسک‌پذیری بالا و قابلیت رشد بسیار زیادی داشته باشد.
برخلاف نظری که برخی دارند، برنامه‌ای که از طریق آن مهاجرت می‌کنید از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ چرا که نه تنها نقشه راه شما در کشور مقصد را مشخص خواهد کرد بلکه در صورت انتخاب برنامه‌ای متناسب با شرایطتان، احتمال دریافت اقامت دائم برای شما بیشتر خواهد بود.
کانادا به عنوان کشوری مهاجرپذیر برنامه‌های متنوعی برای تسهیل فرآیند مهاجرت ارائه می‌کند که یکی از آنها اعطای اقامت دائم به کارآفرینانی است که بتوانند با راه‌اندازی کسب و کار در کانادا به اقتصاد این کشور کمک کنند.
در حقیقت شما با دریافت ویزای استارتاپ کانادا اقامت دائم کانادا را نیز به دست خواهید آورد.
چرا برنامه ویزای استارتاپ کانادا محبوب است؟
همانطور که می‌دانید، ویزای استارتاپ کانادا نیز یکی از محبوب‌ترین برنامه‌های مهاجرتی به کانادا است، و شاید به همین دلیل است که مفهوم استارتاپ نیز بسیار مناقشه‌برانگیز است و تعریف واحدی از آن وجود ندارد.
همچنین باید گفت که کانادا تنها کشوری نیست که دارای چنین برنامه‌ای است؛ در حال حاضر ۲۹ کشور دیگر نیز چنین برنامه‌ای را به مهاجران ارائه می‌دهند، اما وجه تمایز ویزای استارت آپ کانادا با کشورهای دیگر در این است که اداره مهاجرت کانادا از همان ابتدا اجازه درخواست اقامت دائم را به مهاجران می‌دهد.
به علاوه، اداره مهاجرت کانادا برنامه ویزای استارتاپ کانادا را بسیار منعطف طراحی کرده است و این یکی از دلایل محبوبیت این برنامه مهاجرتی است. بر خلاف بسیاری از کشورهای دیگر، این برنامه مهاجرتی شروطی مثل «سرمایه‌گذاری اولیه» و «ایجاد اشتغال» را ندارد، که این نیز به مزایای این برنامه می‌افزاید. در حالت کلی می‌توان گفت که شرایط دریافت این ویزا بسیار ساده هستند.
اما پیش از پرداختن به شرایط باید ببینیم که در اینجا منظور از کسب و کار چیست.
این ویدیو بخشی از گفتگوی سیاوش شکریان و Craig Major از برنامه اینترنتی Toronto Starts است. در این ویدئو سیاوش و Craig راجع به صلاحیت لازم و شرایط ویزای استارتاپ کانادا صحبت می‌کنند. شما می‌توانید نسخه کامل این ویدئو را از طریق یوتیوب مشاهده کنید.
مزایای ویزای استارتاپ کانادا چیست؟
قبلا در مقاله چرا کانادا برای استارتاپ به دلایلی که کانادا را به انتخابی مناسب برای راه‌اندازی استارتاپ تبدیل می‌کند پرداختیم. کانادا بدون شک در مسیر هموار و سریع تبدیل شدن به یک قطب نوآوری در جهان قرار دارد. از شهرت کریدور تورنتو-واترلو به عنوان سیلیکون ولی شمالی، تا سرمایه گذاری و حمایت چشمگیر دولتی از استارتاپ ها در ونکوور، دلایل حضور همیشگی کانادا در صدر لیست برترین کشورها در حوزه نوآوری و فناوری است.
حمایت‌های قوی دولت و بهره‌مندی از ساختارهای تثبیت شده آموزش عالی باعث می شود که صاحب نظران، روند رشد کانادا در حوزه استارتاپ ها را سریع و مطمئن ارزیابی کنند. حمایت هایی از قبیل کمک‌های بلاعوض، امتیازات مالیاتی (در سطح فدرال و استانی) که یکی از مهمترین آنها برنامه SR&ED و IRAP می باشد، و تامین بودجه برای انکوباتورهای دانشگاهی دلایلی واضح در حمایت از این پیش‌بینی هاست.
در مقایسه با سایر پیشروان در این حوزه، کانادا دارای نرخ استارتاپی بیشتری از آلمان و فرانسه و کمی عقب تر از انگلستان می‌باشد. از طرف دیگر کانادا در نرخ scaling از تمامی رقبای اروپایی خود پیشی گرفته است. هرچند که سرانه نرخ استارتاپ و scaling در کانادا از ایالات متحده کمتر است اما فاصله کانادا با همسایه جنوبی آن به سرعت در حال کاهش است.
مهاجرت به آمریکای شمالی از طریق برنامه ویزای استارتاپ کانادا
برنامه فدرال ویزای استارتاپ کانادا که در واقع به صورت امتحانی در سال 2013 جایگزین برنامه فدرال Immigration Entrepreneur (EN) شده بود، توانست پس از کسب نتایج مطلوب در سال 2018 به یک برنامه مهاجرت تجاری دائم تبدیل گردد. آنچه برنامه استارتاپ کانادا را از برنامه قبلی EN متمایز می کند برون سپاری گزینش ایده‌ها و کسب و کارهای نوآورانه به سازمان های مشخص شده (Designated Organizations) توسط دولت فدرال است.
تفاوت استارتاپ با کسب و کار چیست؟
واژه بیزینس (Business) یا کسب و کار در حقیقت هرگونه تجارتی است که دارای درآمد باشد اما در برنامه مهاجرتی استارت آپ، منظور از «کسب و کار» همان start-up یا «کسب و کار نوپا» است. کسب و کار نوپا تجارتی است دارای ایده‌ای خلاقانه که قابلیت رشد دارد، تجارتی که شغل ایجاد کرده و درآمد آن افزایش پیدا می‌کند.
این افزایش درآمد نیز می‌تواند تعاریف متفاوتی داشته باشد اما معمولا اگر کسب و کاری بخواهد وارد فرایند دریافت ویزای استارتاپ بشود باید قابلیت رسیدن به درآمد بیشتر از یک میلیون، 10 میلیون، و یا حتی 100 میلیون دلار را داشته باشد تا بتواند نامه حمایتی را از یکی از سازمان‌های منتخب دریافت کند.
مراحل ویزای استارتاپ کانادا
طبق وب سایت اداره مهاجرت، متقاضیان دریافت ویزای استارتاپ کانادا باید این چهار شرط را احراز کنند تا بتوانند از این طریق به کانادا مهاجرت کنند:
1- داشتن کسب و کار دارای صلاحیت (Qualifying Business)
در این برنامه تا 5 نفر که دارای کسب و کاری هستند می‌توانند برای اقامت دائم برای خود و خانواده‌هایشان اقدام کنند. بر اساس شروط این برنامه، کسب و کاری دارای صلاحیت است که 5 نفر فعال در آن بیشتر از 50 درصد سهام شرکت خود را در اختیار داشته باشند. همچنین، این شرکت باید در کانادا به ثبت رسیده باشد و اقدامات اصلی مدیریتی آن در این کشور انجام شود.
البته تمام این شروط را می‌توانید پس از دریافت اقامت دائم احراز کنید، اما افسر پرونده باید از پیش از حسن نیت شما اطمینان حاصل کرده باشد و نظر مساعدی در این زمینه داشته باشد.
2- دریافت نامه حمایتی (Letter of Support)
برای دریافت ویزای استارتاپ کانادا باید از یکی از سازمان‌های تعیین شده توسط اداره مهاجرت نامه حمایتی داشته باشید. درباره این سازمان‌ها در ادامه در همین پست توضیحاتی خواهیم داد.
3- داشتن توانایی زبانی کافی
متقاضی استفاده از برنامه مهاجرتی ویزای استارت آپ کانادا باید نمره CLB-5 داشته باشد. بر اساس این مقیاس، و برای زبان انگلیسی، متقاضی باید نمره‌های زیر را در آزمون IELTS کسب کند:
| توانایی Listening | توانایی Reading | توانایی Writing | توانایی Speaking |
|---|---|---|---|
| 5 | 4 | 5 | 5 |
که با کمی جستجو خواهید دانست که گرفتن این نمره‌ها بسیار ساده است.
4- استطاعت مالی (Settlement Funds)
بر اساس این شرط، متقاضی باید استطاعت مالی خود را برای یک سال زندگی در کانادا نشان دهد. موجودی حساب شما برا ی اثبات این استطاعت مالی بسته به تعداد نفرات خانواده‌‌تان متفاوت خواهد بود برای مثال این مقدار در سال 2022 برای خانواده یک نفره 13310 دلار است، که با اضافه شدن تعداد نفرات به این مقدار نیز اضافه خواهد شد. اطلاعات بیشتر را در جدول زیر می‌توانید مشاهده کنید:
| تعداد اعضای خانواده | تمکن مالی لازم (دلار کانادا) سال 2020 | تمکن مالی لازم (دلار کانادا) سال 2021 | تمکن مالی لازم (دلار کانادا) سال 2022 |
|---|---|---|---|
| 1 | 12,960 | 13,213 | 13,310 |
| 2 | 16,135 | 16,449 | 16,570 |
| 3 | 19,836 | 20,222 | 20,371 |
| 4 | 24,083 | 24,553 | 24,733 |
| 5 | 27,315 | 27,848 | 28,052 |
| 6 | 30,806 | 31,407 | 31,638 |
| 7 | 34,299 | 34,967 | 35,224 |
| برای هر نفر اضافه | 3,492 | 3,560 | 3,586 |
انواع سازمان‌های منتخب (Designated Organizations) حمایت کننده از استارتاپ ها
همانطور که پیش‌تر گفته شد، متقاضی ویزای استارت آپ کانادا نیازمند دریافت نامه حمایتی از یکی از سازمان‌های تعیین شده توسط اداره مهاجرت است. این سازمان‌ها شرکت‌های تایید شده‌ای هستند که بر روی کسب و کار شما سرمایه‌گذاری خواهند کرد و فهرستی از آنها در وب سایت اداره مهاجرت موجود است. به طور کلی این سازمان‌ها به 3 دسته تقسیم می‌شوند.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر (Venture Capitals)
این شرکت‌ها با قبول ریسک بالایی که در موفقیت استارتاپ‌ها وجود دارد، بر روی آنها سرمایه‌گذاری می‌کنند. در حقیقت این شرکت‌ها با سرمایه‌گذاری بر روی استارت آپ های مختلف و با آگاهی از اینکه بیشتر از 90% آنها شکست خواهند خورد، به دنبال استارتاپی هستند که سرمایه آنها را در عرض مدت کوتاهی چندین برابر کند. شما در صورتی از این سازمان‌ها ده‌ها حمایت نامه دریافت خواهید کرد که یکی از آنها دست کم 200 هزار دلار بر روی کسب و کار شما سرمایه‌گذاری کند.
سرمایه‌گذار فرشته (Angel Investors)
این سرمایه‌گذاران معمولا از سرمایه شخصی خود برای سرمایه گذاری بر روی استارت آپ‌ها استفاده می‌کنند. این سرمایه‌گذاران معمولا انتظار کمتری از استارتاپ‌ها دارند و به دنبال سود کمتری هستند؛ به عبارت دیگر، این نوع سرمایه‌گذاری توجه بیشتری به ساختن یک کسب و کار در مقایسه با سود آن دارد، و شاید استفاده از کلمه فرشته نمایانگر چنین توجهی باشد. این سرمایه‌گذاران معمولا در مراحل اولیه استارتاپ به سرمایه‌گذاری می‌پردازند و میزان این سرمایه‌گذاری حداقل 75 هزار دلار است.
مراکز رشد (Incubators)
مراکز رشد یا انکوباتورها بیشترین پذیرش را در مقایسه با دیگر سازمان‌های سرمایه‌گذاری دارند و استارتاپ‌های بیشتری را از خارج از کانادا می‌پذیرند. این مراکز استارتاپ ها را در مراحل اولیه پذیرفته و خدمات لازم برای رشد آنها را در اختیارشان می‌گذارند. برای دریافت نامه حمایتی از یکی از این مراکز نیازی به سرمایه‌گذاری اولیه نیست و این نقطه تمایز کانادا با دیگر کشورهایی مثل ایرلند و ایتالیا است که دریافت حمایت مالی اولیه از شرایط ضروری آنهاست.
داده‌های IRCC نشان می‌دهد که بیشتر متقاضیان ویزای استارتاپ کانادا توسط انکوباتورهای کسب و کار حمایت می‌شدند. از مجموع 3494 درخواست ارسال شده بین سال های 2015 تا 2020، نزدیک به 2764 (یا 79.1%) استارتاپ نامه حمایتی خود را از مراکز رشد کسب و کار دریافت کرده‌اند.
اگر متقاضی ویزای استارت آپ تمامی مراحل را به درستی طی کند، تمام الزامات برآورده شده باشد و مدارک لازم ارائه شود، به وی اجازه داده می شود تا کسب و کار خود را در کانادا توسعه دهد. IRCC بیان می کند که برنامه ویزای استارتاپ دارای میزان موفقیت عمومی بالای 75٪ است.
میزان موفقیت پرونده‌های استارت‌آپی به تفکیک سازمان‌های منتخب عبارتند از:
- 78% – برای استارتاپ‌هایی که توسط مراکز رشد (Incubators) حمایت شده‌اند
- 80% – برای استارتاپ‌هایی که توسط سرمایه‌گذاران فرشته (Angel Investors) حمایت شده‌اند.
- 43% – برای استارتاپ‌هایی که توسط صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر (Venture Capitals) حمایت شده‌اند.
طبق برآوردهای به عمل آمده، و با توجه به دوران پساکرونایی، تعداد پرونده‌های استارت‌آپی و نرخ موفقیت آنها رو به افزایش است. نکته‌ای که در اینجا باید تاکید کرد این است که سازمان‌های انتخاب شده توسط اداره مهاجرت از سلایق متنوعی برخوردارند و به منظور گرفتن حمایت آنها آشنایی با سلیقه آنها برای صاحب کسب و کار ضروری است. به این منظور می‌توانید به وب‌سایت این سازمان‌ها مراجعه کرده و در قسمت Portfolio درباره آنها مطالعه کنید.
همچنین می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر به مقاله راهنمای جامع جذب سرمایه برای استارتاپ ها در کانادا مراجعه کنید.
قسمت پنجم فصل کانادایی
ویزای استارتاپ کانادا
در پنجمین قسمت از فصل کانادایی سیاوش شکریان، وکیل مهاجرت پایه یک کانادا از برنامه ویزای استارتاپ و الزامات مربوط به آن صحبت می‌کند. همانطور که تا اینجا گفته شد، برنامه ویزای استارت آپ از اصلی‌ترین روش‌های مهاجرت به کانادا است. پس اگر قصد مهاجرت به کانادا را دارید و به فعالیت در حوزه استارت آپ علاقه‌مند هستید، به شما پیشنهاد می‌کنیم که این قسمت را مشاهده کنید.
مزایای ویزای استارتاپ کانادا
همانطور که پیش‌تر گفته شد، مهمترین مزیت این برنامه مهاجرتی اجازه درخواست اقامت دائم از همان ابتدای ایجاد پرونده است؛ در حقیقت می‌توان گفت که برنامه ویزای استارتاپ کانادا یک برنامه اقامت دائم است.
از دیگر مزایای این برنامه محبوب سهولت و سادگی آن است. متقاضی برای اقدام برای این ویزا نیازی به احراز شرایط پیچیده ندارد. برخلاف بسیاری از کشورهای دیگر، مثل ایرلند یا ایتالیا، که دارای این برنامه مهاجرتی هستند، برنامه ویزای استارتاپ کانادا دارای شرط حداقل سرمایه‌گذاری نیست.
سطح زبانی مورد نیاز برای این برنامه نیز سطح پایینی است و تقریبا هر فردی می‌تواند به سادگی به آن برسد، و دلیل ایجاد این شرایط ساده تشویق کارآفرینان به آوردن کسب و کار خود به کانادا است.
دیگر مزیت این برنامه اجازه اقدام برای ویزای کار برای یک یا همه افراد درگیر در کسب و کار است. از آنجایی که دریافت اقامت دائم زیر برنامه استارتاپ کانادا فرآیند زمان‌بری است و ممکن است 2 تا 3 سال طول بکشد، یک یا تمام اعضای تیم استارتاپ، با در نظر گرفتن اهداف تجاری بسیار دقیق و درست می‌توانند برای پیگیری فرآیند ایجاد کسب و کار در کانادا برای ویزای کار اقدام کنند. این فرد می‌تواند در طول فرآیند بررسی پرونده ویزای استارتاپ به کانادا رفته و مراحل ایجاد کسب و کار خود را در این کشور پیگیری کند.
معایب ویزای استارتاپ کانادا
درست است که این برنامه از شرایط نسبتا ساده‌ای برخوردار است، اما روند طولانی بررسی پرونده یکی از معایب بزرگ آن است. بر اساس اعلام وب‌سایت اداره مهاجرت، روند بررسی پرونده‌های این برنامه می‌تواند تا 32 ماه طول بکشد، که این زمان به ویژه برای یک کسب و کار نوپا زمان بسیار طولانی‌ای است.
زمان برای یک ایده استارتاپی حیاتی است و مرور زمان به راحتی می‌تواند این کسب و کار را از گردونه رقابت در بازار خارج کند؛ از همین روست که اداره مهاجرت قابلیت اقدام برای ویزای کار را در اختیار اعضای تیم استارتاپ قرار داده است. دادن شانس پیگیری ایجاد یک کسب و کار در داخل کشور تا حدودی این ایراد را برطرف می‌کند.
شرایط ویزای استارتاپ کانادا
به طور خلاصه از 1 تا 5 نفر که دارای کسب و کاری هستند می‌توانند برای گرفتن ویزای استارتاپ کانادا درخواست بدهند که در صورت تایید، همه آنها اقامت دائم کانادا را دریافت خواهند کرد.
اما از آنجایی که فرایند دریافت اقامت دائم تا 32 ماه به طول می‌انجامد، که زمان زیادی برای کسب و کارهای نوپا است، اعضای گروه می‌توانند درخواست ویزای کار نیز بدهند (با در نظر گرفتن اهداف تجاری دقیق و مشخص).
ویزای کار به فرد/افراد مورد نظر اجازه حضور پیش از موعد در کانادا برای پیگیری فرایند اداری کارهای کسب و کار این گروه را می‌دهد.
البته باز هم شرطی در اینجا وجود دارد؛ فردی که می‌خواهد حضور پیش از موعد در کانادا داشته باشد باید به عنوان «شخص محوری» گروه انتخاب شود. انتخاب شدن به عنوان «شخص محوری» (Essential Person) در حقیقت مجوزی است برای دریافت ویزای کار تا به واسطه آن فرد مورد نظر بتواند به کانادا رفته و فرآیند اداری کسب و کار خود را در این کشور به صورت حضوری انجام دهد.
انتخاب این فرد توسط خود افراد گروه انجام می‌شود؛ پس «معامله» دیگری هم در میان اعضای کسب و کار وجود دارد که باید به دقت انجام شود.
ویزای استارتاپ کانادا برای چه کسانی مناسب است؟
در حقیقت این برنامه برای کارآفرینان طراحی شده است. ویزای استارتاپ برای کسانی است که دارای ایده‌ای خلاقانه در حوزه تجاری خود هستند اما احساس می‌کنند که کسب و کارشان در کشوری دیگر و بازاری گسترده‌تر بهتر رشد می‌کند.
در این شرایط است که کشور کانادا بستر مناسبی را برای این کارآفرینان فراهم کرده است تا با خیال راحت بر روی کسب و کار خود تمرکز کرده و در نهایت بتوانند به اقتصاد کانادا کمک کنند.
بنابراین اگر فردی هستید که ایده‌ای خلاقانه برای کسب و کار خود دارید و احتمال می‌دهید که قابلیت رشد داشته باشد، این برنامه فرصت ایده‌آلی برای شماست. پس دست به کار شوید و طرح تجاری (business plan) خود را روی کاغذ بیاورید و برای این ویزا اقدام کنید. البته مجموعه‌هایی نیز هستند که در این راستا به شما کمک خواهند کرد.
اگر ایده خلاقانه ندارید، راه دیگر این است که به عنوان هم‌بنیان‌گذار (co-founder) با یک استارتاپ دیگر همراه شوید. در این روش شما عضو تیمی می‌شوید که دارای ایده‌ای خلاقانه است و شما یکی از 5 عضو آن خواهید بود. برخی از مجموعه‌های ذکر شده به شما در پیدا کردن استارتاپ‌های دیگر کمک خواهند کرد.
اما اگر در آغاز راه اقدام برای این ویزا هستید، از یک اشتباه پرهیز کنید. افراد سودجوی زیادی در بازار با دریافت مبالغ کلان متقاضیان زود باور را در کسب و کارهای صوری عضو می‌کنند. این کسب و کارها تنها بر روی کاغذ وجود دارند و هیچ طرح تجاری مشخص و مطمئنی ندارند.
به این استارتاپ‌ها در اصطلاح «تجارت‌های کاغذی» می‌گویند. شما با استفاده از این تجارت‌های کاغذی می‌توانید برای ویزای استارتاپ کانادا اقدام کنید اما در فرآیند بررسی پرونده به مشکلات حقوقی متعددی دچار خواهید شد و در نهایت احتمال رد شدن پرونده شما زیاد خواهد بود.
با کمی جستجو در اخبار به پرونده‌های مختلفی برخورد خواهید کرد که در آنها افراد متعددی از سراسر جهان مورد سوء‌استفاده کلاهبرداران قرار گرفته و پس از صرف وقت و هزینه هنگفت در نهایت یا به کشور خود بازگشته و یا در کانادا سرگردان هستند.
نگاهی به آمارهای ویزای استارتاپ کانادا و سهم موفقیت ایرانیان
طبق آمار اداره مهاجرت نرخ کلی موفقیت پرونده‌های استارت آپ در حالت کلی 75% است.
تعداد پرونده‌های استارتاپ پذیرفته شده به تفکیک سال را در نمودار زیر می‌بینید:
در نمودار زیر توزیع ملیت ویزای استارتاپ کانادا را مشاهده می‌کنید:
همچنین در نمودار زیر بیشترین تعداد تاییدیه برای ویزای استارتاپ براساس ملیت را مشاهده می‌کنید:
همانطور که در آمار مشاهده می‌کنید ایران همیشه جز کشورهایی با بیشترین متقاضیان اخذ ویزای استارتاپ کانادا بوده و هست، در نمودار زیر مشاهده می‌کنید بیشترین درخواست اخذ ویزای استارتاپ کانادا با حدود 29% از کل درخواست‌ها در سال 2020 متعلق به ایران است.
نکته پایانی
نکته پایانی که باید گفته شود این است که به دلیل انعطاف زیاد برنامه ویزای استارت آپ کانادا سوء‌استفاده‌های زیادی نیز از آن می‌شود و کلاهبردارهای بسیاری در این بازار فعالیت دارند. به همین دلیل، توصیه ما به شما این است که با مجموعه‌هایی کار کنید که شما را به تجارت‌های واقعی متصل کنند.
مثلا اگر ایده‌ای برای کسب و کار ندارید، برخی از این مجموعه‌ها شما را به عنوان هم‌بنیان‌گذار (co-founder) به یک کسب و کار معرفی می‌کنند تا بتوانید به عنوان یک عضو با آن مجموعه همراه باشید. اما پیش از هر چیز از قلابی نبودن آن کسب و کار مطمئن شوید.
این نوشته به صورت دوره ای بروزرسانی می‌شود تا اطلاعات جدید و به روز از شرایط مهاجرت به کانادا را در اختیار شما قرار دهد.
در قسمت پنجم برنامه فصل کانادایی دکتر سیاوش شکریان در مورد ویزای استارتاپ کانادا صحبت کرده‌اند شما می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر این ویدئو را تماشا کنید.
برنامه ویزای استارتاپ کانادا در یک نگاه
| مبنای قانونی | بند 98.01 قانون IRPR |
| حداقل میزان دارایی | ندارد; |
| حداقل میزان سرمایه گذاری | ندارد; |
| تجربه حرفه ای | از هیچ تا بیش از ۱۰ سال (بسته به سازمان تعیین شده متفاوت است); |
| تحصیلات | از هیچ تا تحصیلات عالیه (بسته به سازمان تعیین شده متفاوت است); |
| سطح زبان | CLB 5 ( آیلتس جنرال: خواندن ۴ ، نوشتن ۵، گوش دادن ۵، صحبت کردن ۵); |
| طرح تجاری | لازم است (برای سازمان تعیین شده); |
| درصد مالکیت در کسب و کار پیشنهادی | حداقل ۱۰٪ از سهام دارای حق رای بر هر متقاضی و مالکیت بیش از 50٪ از سهام دارای حق رای برای گروه متقاضیان; |
| تعهد ایجاد اشتغال | ندارد; |
| محدودیت جغرافیایی | هر جایی در کانادا به جز کبک; |
| زمینه کسب و کار | به سازمان تعیین شده بستگی دارد (ICT، IOT، هوش مصنوعی، VR، انرژی، صنایع غذایی، صنایع تولیدی، Social Enterprise، ابزار دقیق، تجهیزات پزشکی، سلامت، آب، محیط زیست، راه حل های مبنی بر فن آوری و …); |
| بازدید از استان | لازم نیست; |
| مصاحبه | به سازمان تعیین شده بستگی دارد (برخی از سازمان ها تا ۳ دور مصاحبه دارند); |
| مسیر دریافت PR | مستقیم; |
| زمان رسیدگی | ۳۲ ماه; |
| نکات مهم | – در زمان ارسال درخواست اقامت دائم، متقاضیان می بایست استطاعت مالی خود برای نقل مکان به کانادا را اثبات نمایند. میزان آن بسته به تعداد اعضای خانواده متقاضی از ۱۳ تا ۳۵ هزار دلار متغیر است؛ – امکان دریافت ویزای کار موقت برای اشخاص کلیدی در گروه استارتاپ پس از اخذ نامه حمایتی و در حین رسیدگی به پرونده اقامت دائم ؛ – امکان دریافت اقامت دائم برای حداکثر 5 سهام‌دار در یک کسب و کار واحد و خانواده هریک از آنها؛ |
سوالات متداول برنامه استارت آپ
برون سپاری گزینش در برنامه استارت آپ برای اداره مهاجرت کانادا امری نوین به شمار می رود. دلیل این برون سپاری درک درست سیاست گذار از عدم توانایی اداره دولتی مهاجرت و افسران آن برای ارزیابی تخصصی کسب و کار های نوآورانه است. در نتیجه اداره مهاجرت تصمیم و ارزیابی راجع به پتانسیل های یک ایده و یا یک کسب و کار را به Designated Organizations یا سازمان های تعیین شده سپرده است.
هر چند که اداره مهاجرت معیارهایی برای حمایت این سازمان ها از کسب و کارها تعریف کرده اما تشخیص صلاحیت های ایده، و یا کسب و کار تا میزان بسیار زیادی به این سازمان ها تنفیذ شده است. این سازمان ها به صورت کلی به سه دسته کلی تقسیم می شوند: صندوق های سرمایه گذاری پرخطر (Venture Capital Funds)، سرمایه گذار فرشته (Angel Investor) و انکوباتور (Incubators).
هنگامی که یکی از این سازمان ها تصمیم بگیرد که از کسب و کاری حمایت کند، آن حمایت را در قالب نامه حمایت یا Letter of Support اعلام می کند. دریافت این نامه یکی از شروط لازم برای درخواست اقامت دائم تحت این برنامه است.
این سازمان ها در واقع نهاد هایی تجاری هستند که توسط اداره مهاجرت برای ارائه نامه حمایت به استارت آپ های خارجی مشخص و تعیین شده اند. حمایت این سازمان ها در برنامه استارت آپ مهمترین شرط صلاحیت به شمار می آید.
این سازمان ها به سه دسته کلی صندوق های سرمایه گذاری پرخطر (Venture Capital Funds)، سرمایه گذار فرشته (Angel Investor) و انکوباتور (Incubators) تقسیم می شوند.
Venture Capitals و Angel Investors هر دو سازمان هایی هستند که با احتساب ریسک در کسب و کار های نو آورانه با انتظار بازگشت سرمایه (ROI) های بالا، سرمایه گذاری می کنند. VC معمولا مجموعه ای است که برای سرمایه گذاری از سرمایه دیگران که به آن سپرده شده است استفاده می کند در حالی که AI معمولا جمعی از سرمایه گذارانی است که از سرمایه شخصی خود در سرمایه گذاری استفاده می کنند. انتظار VC از بازگشت سرمایه معمولا بالاتر و سریع تر از AI می باشد که شاید این یکی از دلایلی باشد که لفظ “فرشته” برای دسته دوم به کار می رود تا نمایانگر توجه بیشتر آن دسته به ساختن کسب و کار، و نه لزوما به دست آوردن سود زیاد در مدت زمانی کوتاه را نشان دهد. در حالی که AI احتمالا در مراحل اولیه یک کسب و کار مثل Pre-seed یا Seed به سرمایه گذاری می پردازد، VC برای کاهش ریسک و افزایش بازگشت در مراحل بعدتر کسب و کار مثل سری آ، سری ب و حتی سری سی در آن سرمایه گذاری می کند. فراموش نکنید که سرمایه گذاری AI در مراحل اولیه، برای تعدیل ریسک، معمولا موجب واگذاری میزان زیادتری از سهام کسب و کار می شود. در حالی که هم AI و هم VC در ازای سرمایه گذاری میزانی از سهام کسب و کار را در اختیار می گیرند، انتظار بازگشت سرمایه و میزان کنترل در کسب و کار هدف در VC معمولا بالاتر از AI می باشد. VC معمولا می خواهد نماینده ای در هیئت مدیره منصوب کند که بتواند سیاست های آن را در کسب و کار هدف اجرا و دنبال کند، در صورتی که AI در بعضی مواقع صرفا به عنوان mentor (مشاور) ایفای نقش می کند.
توجه داشته باشید که تنها تعداد 21 VC و 9 AI در حال حاضر صلاحیت مشارکت در برنامه مهاجرتی استارت آپ را اخذ کرده اند و در صورتی که بخواهند از کسب و کاری حمایت کنند می بایست ملزومات قانونی حداقل سرمایه گذاری را رعایت نمایند. این حداقل میزان سرمایه گذاری در استارت آپ مورد حمایت برای VC معادل 200 هزار دلار و برای AI معادل 75 هزار دلار می باشد.
Business Incubator بر خلاف دو دسته دیگر، معمولا در کسب و کار ها سرمایه گذاری نکرده و سهامی از آنها دریافت نمی کند. در عوض و در ازای دریافت هزینه به آنها خدماتی ارائه می کند تا بتوانند مسیر رشد را زودتر طی کنند و جذب سرمایه نمایند. از همین جهت، معمولا incubator ها در مراحل بسیار اولیه (مثل ideation) کسب و کار ها را قبول کرده و به آنها خدمات ارائه می کنند. خدمات ارائه شده در انکوباتور ها متفاوت است اما به صورت کلی شامل: فضای کار اشتراکی، مشاوره تجاری و آموزش می شود.
توجه داشته باشید که تنها 33 انکوباتور در حال حاضر صلاحیت مشارکت در برنامه مهاجرتی استارت آپ را اخذ کرده اند و بر خلاف VC و AI دارای ملزومات قانونی حداقل میزان سرمایه گذاری نیستند.
هر استارت آپی متفاوت است. تصمیم گیری برای درخواست پشتیبانی از یک سازمان تعیین شده نیاز به یک ارزیابی چند منظوره دارد که مواردی همچون مرحله استارت آپ ( ایده، تشکیل، validation، یا رشد)، نیازها و خصوصیات آن ، پتانسیل رشد آن ، زمینه فعالیت و سازگاری آن با سبد سازمان هدف را مورد بررسی قرار دهد.
در حال حاضر 63 سازمان از طرف اداره مهاجرت تعیین شده که به تفکیک عبارتند از: 33 انکوباتور، 21 VC و 9 AI. هریک از این سازمان ها خود مسئول تعریف روند پذیرش و اعطای پشتیبانی بوده و لذا هریک از آنها روند و شرایط مختص به خود را تعریف و اجرا می نمایند. از آنجا که تشریح روند پذیرش تمامی این سازمان ها ممکن نیست، توضیحات و نکاتی کلی راجع به معیار های مشترک پذیرش به شرح زیر می باشند:
- “استارت آپ” و “نوآوری” تعریف مشخص ندارد: هرچند که در عنوان برنامه استارت آپ مستقیما از واژه استارت آپ استفاده شده و در تعاریف عمومی استارت آپ با نوآوری عجین شده است، در عمل هیچ یک از این واژه ها تعریف مشخص و واحدی ندارد. قانون مهاجرت نیز تعریفی از هیچ یک ارائه نداده، لذا می بایست در نظر داشته باشید که هر سازمانی این واژه ها را بر اساس معیار ها و سلایق خود تعریف می کند.
- مرحله کسب و کار معیار مهمی برای پذیرش است : به صورت کلی کسب و کار های این حوزه در سه مرحله تعریف می شوند:
- مرحله Formation: در این مرحله، کسب و کار درگیر تدوین و تعریف ماموریت، چشم انداز، value proposition، و پاسخ به سوالات اساسی همچون Problem/solution fit، سایز بازار، مزیت های رقابتی و غیره است. همچنین در این مرحله تیم شکل گرفته و کسب و کار می تواند به صورت قانونی ثبت شود؛
- مرحله Validation: در این مرحله، Minimum Viable Product/Service طراحی و ساخته می شود و در عمل مورد آزمایش قرار می گیرد؛
- مرحله Growth: در این مرحله، کسب و کار موفق به جذب مشتریان اولیه شده و مراحل رشد بازار و جذب سرمایه برای Scaling را طی می نماید؛
- برای مثال اکثر قابل توجه VC ها وAI ها برای کاهش ریسک، از پذیرش کسب و کاری در مراحل اول و دوم خودداری کرده و فقط کسب و کارهایی را برای سرمایه گذاری انتخاب می کنند که در مرحله رشد باشند. از طرفی انکوباتور که در واقع نقش مشاوری را بازی می کند تا کسب و کار زودتر مراحل را طی نموده و به رشد و بلوغ برسد، از مراحل ابتدایی مثل Formation، پذیرش را انجام می دهد.
- زمینه کسب و کار از معیار های بسیار مهم پذیرش است: هر یک از سازمان های تعیین شده بر اساس توانایی و دانش سازمانی خود تصمیم می گیرند که از کدام حوزه ها کسب و کار پذیرش کنند. برای مثال برخی از زمینه هایی که معمولا در این حوزه مورد نظر سازمان های تعیین شده است عبارتند از: ICT، IOT، هوش مصنوعی، VR، انرژی، صنایع غذایی، صنایع تولیدی، Social Enterprise، ابزار دقیق، تجهیزات پزشکی، سلامت، آب، محیط زیست، راه حل های مبنی بر فن آوری و …
- توانایی و قابلیت تیم اجرایی در پذیرش بسیار مهم است: در فضای کسب و کار های استار آپی بسیار شنیده می شود که مهم ایده و کسب و کار نیست بلکه کارآفرینان اجرایی و تصمیم سازان هستند که مهمترین نقش را در موفقیت ایفا می کنند. این رویکرد اکثر قابل توجهی از سازمان های تعیین شده است. بدین معنی که بخش بزرگی از روند پذیرش به ارزیابی توانایی های تیم تشکیل دهنده اختصاص یافته که معمولا شامل مصاحبه های فرد به فرد با اعضای تیم می باشد.
اگر سازمان قبل از اینکه شما درخواست خود را به اداره مهاجرت ارسال کنید Designation خود را از دست دهد یا در اصطلاح De-designate شود، درخواست شما در صورت ارسال رد خواهد شد. اما اگر De-designation بعد از ارسال درخواست شما به اداره مهاجرت صورت پذیری، احتمال بسیار کمی وجود دارد که درخواست شما رد نشود.
مهم است که بدانید قانون ابزاری برای De-designation سازمان هایی که خلاف آن عمل می کنند پیش بینی کرده است. بنابراین بسیار مهم است که سازمان مورد نظر را با تحقیق و انجام Due Diligence انتخاب نمایید تا ریسک رد درخواست اقامت دائم خود را به صورت چشمگیری کاهش دهید.
تمامی متقاضیان برنامه استارت آپ می بایست حداقل در زمان ارسال درخواست اقامت دائم دارای حداقل نمره CLB5 در زبان انگلیسی یا فرانسه باشند. برای مثال این سطح در آزمون آیلتس عبارت است از نمره 5 در مهارت های صحبت کردن، گوش دادن، و نوشتن و نمره 4 در مهارت خواندن. توجه داشته باشید که هرچند نیاز قانونی به نمره زبان، برای زمان درخواست اقامت دائم است اما بعضی از سازمان های تعیین شده برای اعطای نامه حمایت نمره رسمی زبان را از ابتدا درخواست می کنند.
بله. طبق ماده 98.06(1)(c) قانون IRPR استارت آپ مورد حمایت می بایست در کانادا و بر اساس شرایطی به ثبت رسیده باشد. هرچند که قانون اجازه می دهد که این ثبت در زمان ارائه درخواست اقامت دائم انجام پذیرد، بسیاری از سازمان های تعیین شده ثبت در کانادا را یکی از پیش نیاز های ارائه نامه حمایت منظور کرده اند.
شرکت کانادایی به نحوی می بایست سازماندهی شود که هر یک از سهامداران متقاضی برنامه استارت آپ مالک حداقل 10% از سهام داری رای آن شرکت بوده و مجموع سهام متقاضیان از 50% بیشتر باشد.
شخص کلیدی یا Essential Person فردی است در بین گروه استارت آپ که برای کسب و کار ضروری است و از طرف سازمان تعیین شده که نامه حمایت را ارائه می دهد به عنوان چنین شخصی شناخته شده است. اشخاص کلیدی گروه استارت آپ می توانند پس از اخذ نامه حمایت از سازمان تعیین شده و در حین رسیدگی اداره مهاجرت به درخواست اقامت دائم آنها برای ورود سریع تر و آغاز کار از طریق ویزای کار به کانادا آمده و در استارت آپ خود مشغول به کار شوند.
توجه کنید که اگر درخواست یک شخص کلیدی در گروه استارت آپ پس گرفته شود و یا از طرف اداره مهاجرت رد شود، درخواست تمامی اعضای دیگر گروه نیز رد خواهد شد. در مقابل رد یا پس گرفته شدن درخواست شخص غیر کلیدی تاثیری بر اعضای دیگر گروه نخواهد داشت.
خیر. برنامه ویزای استارت آپ با اشراف کامل به واقعیت های این حوزه و احتمال شکست بسیار بالا برای این دسته از کسب و کار ها تعریف شده است و لذا موفقیت کسب و کار معیار تعیین کننده ای برای پرونده اقامت دائم شما نیست.
زمانبندی رسیدن به اقامت دائم از طریق برنامه استارت آپ را می بایست به سه مرحله تفکیک کرد:
- زمان بندی تکمیل مستندات برای ارائه به سازمان های تعیین شده: این زمانبندی تابعی از شرایط، صلاحیت ها و توانایی ها متقاضیان و همچنین شرایط و صلاحیت های کسب و کار آنهاست. در شرایط ایده آل این زمان می تواند به کوتاهی یک ماه باشد.
- زمان بندی دریافت Letter of Support: این زمانبندی کاملا به سازمان حمایت کننده بستگی دارد. بعضی از سازمان ها در رسیدگی به درخواست های حمایت بسیار سریع بوده و ظرف 2 هفته به درخواست ها پاسخ می دهند اما برخی دیگر از این سازمان ها دارای لیست انتظار بوده و روند رسیدگی در آنها می تواند حتی از یک سال هم بیشتر شود.
- زمان بندی دریافت اقامت دائم از زمان ثبت درخواست: این زمانبندی از طرف اداره مهاجرت کانادا تعیین می شود و در حال حاضر بین 12 تا 16 ماه از زمان ثبت درخواست اقامت دائم است.
برنامه Scientific Research and Experimental Development یا به اختصار SR&ED (با تلفظ شِرِد) یکی از مهمترین برنامه های حمایتی دولت فدرال برای فعالیت های تحقیق و توسعه در کسب و کار است. شرکت های کانادایی می توانند از طریق این برنامه تا 70% هزینه های تحقیق و توسعه خود را از دولت دریافت کنند. این برنامه منحصر به فرد یکی از مهمترین جذابیت های کانادا برای توسعه کسب و کار در این کشور به شمار می رود.
برنامه Industrial Research Assistance Program یا به اختصار IRAP یکی دیگر از برنامه های حمایتی دولت فدرال برای فعالیت های تحقیق و توسعه، پروژه های مبتنی بر فن آوری، تولید محصولات نوین و نوآورانه و غیره است. شرکت های کانادایی می توانند از طریق این برنامه از بسته های حمایتی متنوعی بهره مند شوند. برای مثال: پرداخت 50% حقوق کارمندان جوان، گرنت های 50 هزار دلاری و 100 هزار دلاری برای تحقیق و توسعه، پرداخت 80% هزینه نیروی انسانی برای Technology Adoption و …
