برنامه ویزای استارت آپ

برون سپاری گزینش در برنامه استارت آپ برای اداره مهاجرت کانادا امری نوین به شمار می رود. دلیل این برون سپاری درک درست سیاست گذار از عدم توانایی اداره دولتی مهاجرت و افسران آن برای ارزیابی تخصصی کسب و کار های نوآورانه است. در نتیجه اداره مهاجرت تصمیم و ارزیابی راجع به پتانسیل های یک ایده و یا یک کسب و کار را به Designated Organizations یا سازمان های تعیین شده سپرده است.

هر چند که اداره مهاجرت معیارهایی برای حمایت این سازمان ها از کسب و کارها تعریف کرده اما تشخیص صلاحیت های ایده، و یا کسب و کار تا میزان بسیار زیادی به این سازمان ها تنفیذ شده است. این سازمان ها به صورت کلی به سه دسته کلی تقسیم می شوند: صندوق های سرمایه گذاری پرخطر (Venture Capital Funds)، سرمایه گذار فرشته (Angel Investor) و انکوباتور (Incubators).

هنگامی که یکی از این سازمان ها تصمیم بگیرد که از کسب و کاری حمایت کند، آن حمایت را در قالب نامه حمایت یا Letter of Support اعلام می کند. دریافت این نامه یکی از شروط لازم برای درخواست اقامت دائم تحت این برنامه است.

این سازمان ها در واقع نهاد هایی تجاری هستند که توسط اداره مهاجرت برای ارائه نامه حمایت به استارت آپ های خارجی مشخص و تعیین شده اند. حمایت این سازمان ها در برنامه استارت آپ مهمترین شرط صلاحیت به شمار می آید.

این سازمان ها به سه دسته کلی صندوق های سرمایه گذاری پرخطر (Venture Capital Funds)، سرمایه گذار فرشته (Angel Investor) و انکوباتور (Incubators) تقسیم می شوند.

Venture Capitals و Angel Investors هر دو سازمان هایی هستند که با احتساب ریسک در کسب و کار های نو آورانه با انتظار بازگشت سرمایه (ROI) های بالا، سرمایه گذاری می کنند. VC معمولا مجموعه ای است که برای سرمایه گذاری از سرمایه دیگران که به آن سپرده شده است استفاده می کند در حالی که AI معمولا جمعی از سرمایه گذارانی است که از سرمایه شخصی خود در سرمایه گذاری استفاده می کنند. انتظار VC از بازگشت سرمایه معمولا بالاتر و سریع تر از AI می باشد که شاید این یکی از دلایلی باشد که لفظ “فرشته” برای دسته دوم به کار می رود تا نمایانگر توجه بیشتر آن دسته به ساختن کسب و کار، و نه لزوما به دست آوردن سود زیاد در مدت زمانی کوتاه را نشان دهد. در حالی که AI احتمالا در مراحل اولیه یک کسب و کار مثل Pre-seed یا Seed به سرمایه گذاری می پردازد، VC برای کاهش ریسک و افزایش بازگشت در مراحل بعدتر کسب و کار مثل سری آ، سری ب و حتی سری سی در آن سرمایه گذاری می کند. فراموش نکنید که سرمایه گذاری AI در مراحل اولیه، برای تعدیل ریسک، معمولا موجب واگذاری میزان زیادتری از سهام کسب و کار می شود. در حالی که هم AI و هم VC در ازای سرمایه گذاری میزانی از سهام کسب و کار را در اختیار می گیرند، انتظار بازگشت سرمایه و میزان کنترل در کسب و کار هدف در VC معمولا بالاتر از AI می باشد. VC معمولا می خواهد نماینده ای در هیئت مدیره منصوب کند که بتواند سیاست های آن را در کسب و کار هدف اجرا و دنبال کند، در صورتی که AI در بعضی مواقع صرفا به عنوان mentor (مشاور) ایفای نقش می کند.

توجه داشته باشید که تنها تعداد 21 VC و 9 AI در حال حاضر صلاحیت مشارکت در برنامه مهاجرتی استارت آپ را اخذ کرده اند و در صورتی که بخواهند از کسب و کاری حمایت کنند می بایست ملزومات قانونی حداقل سرمایه گذاری را رعایت نمایند. این حداقل میزان سرمایه گذاری در استارت آپ مورد حمایت برای VC معادل 200 هزار دلار و برای AI معادل 75 هزار دلار می باشد.

Business Incubator بر خلاف دو دسته دیگر، معمولا در کسب و کار ها سرمایه گذاری نکرده و سهامی از آنها دریافت نمی کند. در عوض و در ازای دریافت هزینه به آنها خدماتی ارائه می کند تا بتوانند مسیر رشد را زودتر طی کنند و جذب سرمایه نمایند. از همین جهت، معمولا incubator ها در مراحل بسیار اولیه (مثل ideation) کسب و کار ها را قبول کرده و به آنها خدمات ارائه می کنند. خدمات ارائه شده در انکوباتور ها متفاوت است اما به صورت کلی شامل: فضای کار اشتراکی، مشاوره تجاری و آموزش می شود.

توجه داشته باشید که تنها 33 انکوباتور در حال حاضر صلاحیت مشارکت در برنامه مهاجرتی استارت آپ را اخذ کرده اند و بر خلاف VC و AI دارای ملزومات قانونی حداقل میزان سرمایه گذاری نیستند.

هر استارت آپی متفاوت است. تصمیم گیری برای درخواست پشتیبانی از یک سازمان تعیین شده نیاز به یک ارزیابی چند منظوره دارد که مواردی همچون مرحله استارت آپ ( ایده، تشکیل، validation، یا رشد)، نیازها و خصوصیات آن ، پتانسیل رشد آن ، زمینه فعالیت و سازگاری آن با سبد سازمان هدف را مورد بررسی قرار دهد.

در حال حاضر 63 سازمان از طرف اداره مهاجرت تعیین شده که به تفکیک عبارتند از: 33 انکوباتور، 21 VC و 9 AI. هریک از این سازمان ها خود مسئول تعریف روند پذیرش و اعطای پشتیبانی بوده و لذا هریک از آنها روند و شرایط مختص به خود را تعریف و اجرا می نمایند. از آنجا که تشریح روند پذیرش تمامی این سازمان ها ممکن نیست، توضیحات و نکاتی کلی راجع به معیار های مشترک پذیرش به شرح زیر می باشند:

• “استارت آپ” و “نوآوری” تعریف مشخص ندارد: هرچند که در عنوان برنامه استارت آپ مستقیما از واژه استارت آپ استفاده شده و در تعاریف عمومی استارت آپ با نوآوری عجین شده است، در عمل هیچ یک از این واژه ها تعریف مشخص و واحدی ندارد. قانون مهاجرت نیز تعریفی از هیچ یک ارائه نداده، لذا می بایست در نظر داشته باشید که هر سازمانی این واژه ها را بر اساس معیار ها و سلایق خود تعریف می کند.
• مرحله کسب و کار معیار مهمی برای پذیرش است : به صورت کلی کسب و کار های این حوزه در سه مرحله تعریف می شوند:
• مرحله Formation: در این مرحله، کسب و کار درگیر تدوین و تعریف ماموریت، چشم انداز، value proposition، و پاسخ به سوالات اساسی همچون Problem/solution fit، سایز بازار، مزیت های رقابتی و غیره است. همچنین در این مرحله تیم شکل گرفته و کسب و کار می تواند به صورت قانونی ثبت شود؛
• مرحله Validation: در این مرحله، Minimum Viable Product/Service طراحی و ساخته می شود و در عمل مورد آزمایش قرار می گیرد؛
• مرحله Growth: در این مرحله، کسب و کار موفق به جذب مشتریان اولیه شده و مراحل رشد بازار و جذب سرمایه برای Scaling را طی می نماید؛
• برای مثال اکثر قابل توجه VC ها وAI ها برای کاهش ریسک، از پذیرش کسب و کاری در مراحل اول و دوم خودداری کرده و فقط کسب و کارهایی را برای سرمایه گذاری انتخاب می کنند که در مرحله رشد باشند. از طرفی انکوباتور که در واقع نقش مشاوری را بازی می کند تا کسب و کار زودتر مراحل را طی نموده و به رشد و بلوغ برسد، از مراحل ابتدایی مثل Formation، پذیرش را انجام می دهد.
• زمینه کسب و کار از معیار های بسیار مهم پذیرش است: هر یک از سازمان های تعیین شده بر اساس توانایی و دانش سازمانی خود تصمیم می گیرند که از کدام حوزه ها کسب و کار پذیرش کنند. برای مثال برخی از زمینه هایی که معمولا در این حوزه مورد نظر سازمان های تعیین شده است عبارتند از: ICT، IOT، هوش مصنوعی، VR، انرژی، صنایع غذایی، صنایع تولیدی، Social Enterprise، ابزار دقیق، تجهیزات پزشکی، سلامت، آب، محیط زیست، راه حل های مبنی بر فن آوری و …
• توانایی و قابلیت تیم اجرایی در پذیرش بسیار مهم است: در فضای کسب و کار های استار آپی بسیار شنیده می شود که مهم ایده و کسب و کار نیست بلکه کارآفرینان اجرایی و تصمیم سازان هستند که مهمترین نقش را در موفقیت ایفا می کنند. این رویکرد اکثر قابل توجهی از سازمان های تعیین شده است. بدین معنی که بخش بزرگی از روند پذیرش به ارزیابی توانایی های تیم تشکیل دهنده اختصاص یافته که معمولا شامل مصاحبه های فرد به فرد با اعضای تیم می باشد.

اگر سازمان قبل از اینکه شما درخواست خود را به اداره مهاجرت ارسال کنید Designation خود را از دست دهد یا در اصطلاح De-designate شود، درخواست شما در صورت ارسال رد خواهد شد. اما اگر De-designation بعد از ارسال درخواست شما به اداره مهاجرت صورت پذیری، احتمال بسیار کمی وجود دارد که درخواست شما رد نشود.

مهم است که بدانید قانون ابزاری برای De-designation سازمان هایی که خلاف آن عمل می کنند پیش بینی کرده است. بنابراین بسیار مهم است که سازمان مورد نظر را با تحقیق و انجام Due Diligence انتخاب نمایید تا ریسک رد درخواست اقامت دائم خود را به صورت چشمگیری کاهش دهید.

تمامی متقاضیان برنامه استارت آپ می بایست حداقل در زمان ارسال درخواست اقامت دائم دارای حداقل نمره CLB5 در زبان انگلیسی یا فرانسه باشند. برای مثال این سطح در آزمون آیلتس عبارت است از نمره 5 در مهارت های صحبت کردن، گوش دادن، و نوشتن و نمره 4 در مهارت خواندن. توجه داشته باشید که هرچند نیاز قانونی به نمره زبان، برای زمان درخواست اقامت دائم است اما بعضی از سازمان های تعیین شده برای اعطای نامه حمایت نمره رسمی زبان را از ابتدا درخواست می کنند.

بله. طبق ماده 98.06(1)(c) قانون IRPR استارت آپ مورد حمایت می بایست در کانادا و بر اساس شرایطی به ثبت رسیده باشد. هرچند که قانون اجازه می دهد که این ثبت در زمان ارائه درخواست اقامت دائم انجام پذیرد، بسیاری از سازمان های تعیین شده ثبت در کانادا را یکی از پیش نیاز های ارائه نامه حمایت منظور کرده اند.

شرکت کانادایی به نحوی می بایست سازماندهی شود که هر یک از سهامداران متقاضی برنامه استارت آپ مالک حداقل 10% از سهام داری رای آن شرکت بوده و مجموع سهام متقاضیان از 50% بیشتر باشد.  

شخص کلیدی یا Essential Person فردی است در بین گروه استارت آپ که برای کسب و کار ضروری است و از طرف سازمان تعیین شده که نامه حمایت را ارائه می دهد به عنوان چنین شخصی شناخته شده است. اشخاص کلیدی گروه استارت آپ می توانند پس از اخذ نامه حمایت از سازمان تعیین شده و در حین رسیدگی اداره مهاجرت به درخواست اقامت دائم آنها برای ورود سریع تر و آغاز کار از طریق ویزای کار به کانادا آمده و در استارت آپ خود مشغول به کار شوند.

توجه کنید که اگر درخواست یک شخص کلیدی در گروه استارت آپ پس گرفته شود و یا از طرف اداره مهاجرت رد شود، درخواست تمامی اعضای دیگر گروه نیز رد خواهد شد. در مقابل رد یا پس گرفته شدن درخواست شخص غیر کلیدی تاثیری بر اعضای دیگر گروه نخواهد داشت.

خیر. برنامه ویزای استارت آپ با اشراف کامل به واقعیت های این حوزه و احتمال شکست بسیار بالا برای این دسته از کسب و کار ها تعریف شده است و لذا موفقیت کسب و کار معیار تعیین کننده ای برای پرونده اقامت دائم شما نیست.

زمانبندی رسیدن به اقامت دائم از طریق برنامه استارت آپ را می بایست به سه مرحله تفکیک کرد:

1. زمان بندی تکمیل مستندات برای ارائه به سازمان های تعیین شده: این زمانبندی تابعی از شرایط، صلاحیت ها و توانایی ها متقاضیان و همچنین شرایط و صلاحیت های کسب و کار آنهاست. در شرایط ایده آل این زمان می تواند به کوتاهی یک ماه باشد.
2. زمان بندی دریافت Letter of Support: این زمانبندی کاملا به سازمان حمایت کننده بستگی دارد. بعضی از سازمان ها در رسیدگی به درخواست های حمایت بسیار سریع بوده و ظرف 2 هفته به درخواست ها پاسخ می دهند اما برخی دیگر از این سازمان ها دارای لیست انتظار بوده و روند رسیدگی در آنها می تواند حتی از یک سال هم بیشتر شود.
3. زمان بندی دریافت اقامت دائم از زمان ثبت درخواست: این زمانبندی از طرف اداره مهاجرت کانادا تعیین می شود و در حال حاضر بین 12 تا 16 ماه از زمان ثبت درخواست اقامت دائم است.

برنامه Scientific Research and Experimental Development یا به اختصار SR&ED (با تلفظ شِرِد) یکی از مهمترین برنامه های حمایتی دولت فدرال برای فعالیت های تحقیق و توسعه در کسب و کار است. شرکت های کانادایی می توانند از طریق این برنامه تا 70% هزینه های تحقیق و توسعه خود را از دولت دریافت کنند. این برنامه منحصر به فرد یکی از مهمترین جذابیت های کانادا برای توسعه کسب و کار در این کشور به شمار می رود.

برنامه Industrial Research Assistance Program یا به اختصار IRAP یکی دیگر از برنامه های حمایتی دولت فدرال برای فعالیت های تحقیق و توسعه، پروژه های مبتنی بر فن آوری، تولید محصولات نوین و نوآورانه و غیره است. شرکت های کانادایی می توانند از طریق این برنامه از بسته های حمایتی متنوعی بهره مند شوند. برای مثال: پرداخت 50% حقوق کارمندان جوان، گرنت های 50 هزار دلاری و 100 هزار دلاری برای تحقیق و توسعه، پرداخت 80% هزینه نیروی انسانی برای Technology Adoption و …